AKTUALNOŚCI

W dniach 14-15 września w naszym Ogrodzie odbyła się konferencja naukowa pt. „Metody analizy wzrostu promieniowego drzew w badaniach dendrochronologicznych”. Jej organizatorami byli Śląski Ogród Botaniczny oraz Polska Akademia Nauk Ogród Botaniczny Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej w Powsinie. Spotkanie to było okazją do wymiany wiedzy, doświadczeń i dyskusji na temat wzrostu promieniowego roślin drzewiastych (elementy anatomii, biomechaniki, dendrochronologii).

W sobotę 12 września odbył się u nas SPiN Day – wydarzenie zorganizowane jednocześnie w 23 instytucjach z różnych części Polski, skupionych w Porozumieniu Społeczeństwo i Nauka.

Celem działalności porozumienia jest promocja idei rozwoju społeczeństwa opartego na edukacji, nauce, technice i innowacji. W Śląskim Ogrodzie Botanicznym w czasie SPiN Day odbyły się warsztaty i pokazy o tematyce przyrodniczej: „Genetyczny przepis na życie”, „Widziane okiem mikroskopu”, „W poszukiwaniu zaginionych smaków” oraz „Weź Ogród pod lupę”. Wszyscy uczestnicy wzięli również udział we wspólnej zabawie, polegającej na kreatywnym wykorzystaniu zwykłych spinaczy biurowych. Jak widać na zdjęciach, pomysłów było wiele.

Już teraz zapraszamy na przyszłoroczny SPiN Day!

Więcej zdjęć na 

Wczoraj gościliśmy w Ogrodzie podopiecznych Fundacji Iskierka, która działa na rzecz dzieci z chorobą nowotworową. Mali pacjenci oddziałów onkologicznych z Katowic, Zabrza i Chorzowa wraz ze swoimi rodzinami wzięli udział w warsztatach, wycieczce po świecie roślin, posadzili swoją truskawkę, którą teraz będą się w domu opiekować, oraz zaszaleli na placu zabaw, aby ostatecznie odpocząć przy ognisku.

Mamy nadzieję, że spotkanie ze światem roślin dało małym bohaterom chwilę wytchnienia i radości oraz zachęciło do kolejnych odwiedzin Ogrodu.

Zapraszamy do udziału w projekcie   Mój kawałek ogrodu   „Mój kawałek ogrodu” to projekt realizowany ze środków Ministerstwa Kultury i  Dziedzictwa Narodowego. Organizatorem jest Fundacja Giesche we współpracy z Akademią Sztuk Pięknych w Katowicach. W jego realizację zaangażowany jest również Śląski Ogród Botaniczny. Projekt powstał z myślą o czasowo wykluczonej młodzieży, młodych pacjentach, którzy doświadczają trudności w postaci leczenia nowotworowego. Grupą docelową projektu są osoby do 25 roku życia, naznaczone chorobą nowotworową - osoby aktualnie chorujące, wyleczone jak również osoby znajdujące się w grupie wysokiego ryzyka wystąpienia tejże choroby. Uczestnikami projektu mogą być również opiekunowie dzieci.

 

W projekcie przewidziano cykl kulturalno-artystycznych warsztatów dla wskazanych powyżej uczestników, mając na celu zrekompensowanie im izolacje od świata zewnętrznego i kulturalnego. Choroby nowotworowe burzą harmonię i porządek dotychczasowego życia, od momentu diagnozy pacjenci borykają się z negatywnymi emocjami, permanentnym stresem, poczuciem zagrożenia przed bólem, operacją, dalszym leczeniem.

 

Efekty arteterapii w pracy z chorymi na nowotwór wskazują na znaczną redukcję stresu, lęku, a także podnoszą samoocenę chorego dotyczącą ogólnego stanu zdrowia.

 

Zaplanowany cykl zajęć jest formą arteterapii i prowadzony będzie w trybie sztuka – terapia- ogród.

Warto nadmienić, że koordynatorzy i animatorzy warsztatów to artyści, botanicy i pracownicy Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, osoby cenione, mające ogromne doświadczenie zarówno w zakresie arteterapii, jak również w prowadzeniu warsztatów artystycznych:

- dr hab. Jolanta Jastrząb

- Paweł Szeibel

- Milena Michałowska

- Monika Panek

 

Zajęcia terapeutyczne odbędą się w: Śląskim Ogrodzie Botanicznym w Mikołowie, Śląskim Ogrodzie Botanicznym w Radzionkowie, Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Podczas warsztatów uczestnicy przy współpracy animatorów, będących artystami/tutorami będą mogli zaprojektować, opracować i przygotować, a docelowo i pielęgnować swój mały „ogródek” w postaci jednonaczyniowego bezglebowego systemu. Pogłębieniem warsztatu będzie budowanie drugiej, znacznie większej instalacji hydroponicznej równolegle ze wszystkimi uczestnikami projektu, celem integracji i aktywacji różnych grup społecznych. Każdy uczestnik po zakończonych zajęciach będzie mógł swój zabrać ze sobą swój zaprojektowany indywidualnie ogródek i opiekować się nim osobiście.

 

Zadanie nie wymaga specjalistycznej wiedzy z zakresu botaniki. Ma umożliwić uczestnikom ekspresję uczuć i emocji drogą niewerbalną, stanowić dla nich formę relaksu, wspólnego spędzenia czasu nad planowaniem sztuki. Celem warsztatów jest dostarczenie pacjentom nowych, pozytywnych emocji i doświadczeń, umożliwienie im ekspresji negatywnych odczuć, a w dalszej konsekwencji redukcja części symptomów i dolegliwości jakie wynikają z choroby.

Poza tym celem przedsięwzięcia jest również wspomaganie wszechstronnego rozwoju młodego człowieka odizolowanego przez chorobę od świata kulturalnego, rozwijanie wrażliwości na szeroko pojętą sztukę i poczucia więzi ze środowiskiem, a także zintegrowanie różnych grup społecznych, kształtowanie tolerancji w kontaktach z ludźmi i przyrodą.

Udział w warsztatach jest całkowicie bezpłatny, w ramach zajęć wszelkie materiały będą do dyspozycji uczestników i ich opiekunów. Planowany czas warsztatów wynosi ok 2-3 godziny.

Warsztaty odbędą się we wrześniu i październiku 2015 r.

Zapisy prowadzone są od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00 do 16.00 pod numerami telefonów 32 353 10 56, 536 222 212, a także mailowo: m.myszkowska@fundacjagiesche.pl oraz m.kuballa@fundacjagiesche.pl

Pracownicy Fundacji Giesche pozostają do dyspozycji celem przekazania bliższych informacji na temat projektu, jak również prowadzą zapisy osób zainteresowanych uczestnictwem w warsztatach.

Już dzisiaj serdecznie zapraszamy do udziału w projekcie!

Zapraszamy dzieci i młodzież

do udziału w SPiN Day!

Promując ideę rozwoju społeczeństwa opartego na edukacji, nauce, technice i innowacji - Porozumienie Społeczeństwo i Nauka jednego dnia (12 września) organizuje ogólnopolską akcję „SPiN Day - dla społeczeństwa i nauki”. To pierwsze tego typu wydarzenie realizowane na taką skalę przez popularyzatorów nauki w Polsce.

Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie, jako członek porozumienia SPiN, zaprasza młodych miłośników i pasjonatów nauki do wspólnej zabawy. W sobotę (12 września) w godz. 11–14 będzie można wziąć udział w warsztatach w ramach SPiN Day. Zapraszamy zarówno grupy zorganizowane, jak i osoby indywidualne. Liczba miejsc jest ograniczona, zajęcia są nieodpłatne, więc spieszcie się z zapisami! Każdy uczestnik może wziąć udział w kilku warsztatach. Zapraszamy osoby zainteresowane w wieku 10-18 lat.

Zapisy przyjmowane są na następujące zajęcia:

„Genetyczny przepis na życie” (90 min., warsztat stacjonarny)

Uczestnicy poznają budowę kodu genetycznego, dowiedzą się jakie metody badawcze są wykorzystanie w celu jego badania. Zapoznają się z podstawowym sprzętem do tego typu badań i samodzielnie wyizolują DNA metodą laboratoryjną.

„Widziane okiem mikroskopu” (45 min., warsztat stacjonarny)

Uczestnicy poznaj budowę i zasady obsługi aparatury badawczej (mikroskop świetlny i fluorescencyjny, mikrotom rotacyjny). Będą mieli do dyspozycji osiem dwuosobowych stanowisk, każde z nich wyposażone w mikroskop świetlny oraz podstawowe narzędzia niezbędne do samodzielnego wykonania preparatu.

„W poszukiwaniu zaginionych smaków” (45 min., warsztat stacjonarny)

Uczestnicy zapoznają się z różnorodnością biologiczną owoców uprawianych w Polsce na przykładzie starych i nowych odmian jabłoni, grusz, wiśni etc. oraz różnic miedzy nimi. Poznają sposoby rozmnażania roślin metodami wegetatywnymi (szczepienie i okulizacja) oraz wegetatywnymi (z nasion).

„Weź Ogród pod lupę” (45 min., warsztat terenowy)

Uczestnicy zapoznają się z terenem Śląskiego Ogrodu Botanicznego, jego działalnością, dowiedzą się ciekawostek na temat tego miejsca oraz będą mogli zadawać pytania prowadzącemu podczas spaceru po terenie CEPiE.

Dodatkową atrakcję stanowić będą doświadczenia z wykorzystaniem biurowych spinaczy!

Zachęcamy rówież do udziału w obchodach SPiN Day w innych miejscach w Polsce, np. na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Szczegóły można znaleźć tutaj.

Zgłoszenia grup zorganizowanych przyjmuje p. Agnieszka Król tel. 534 994 575, a.krol@sibg.org.pl. Osoby chcące indywidualnie uczestniczyć w zajęciach proszone są o zgłaszanie do p. Katarzyny Galej-Ciwiś tel. 533 309 106, k.galej@sibg.org.pl.

Zapraszamy serdecznie do udziału w wakacyjnych konkursach ogłoszonych w ramach funkcjonującego na terenie ŚOB EkoBazaru: „Zdrowo i kolorowo – EkoBazar oczami dziecka” oraz „Zdrowo i kolorowo – ekobazarowy obiad z deserem”.  Konkursy skierowane są do małych i dużych, młodszych i starszych – zachęcamy do zapoznania się regulaminami i nadsyłania prac!

Regulamin konkursu plastycznego TUTAJ

Regulamin konkursu kulinarnego TUTAJ

W piątek, 31 lipca, miało miejsce uroczyste podsumowanie projektu „Rozbudowa Centrum Edukacji Przyrodniczej i Ekologicznej Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Mikołowie – etap II” oraz udostępnienie Ogrodu do indywidualnego zwiedzania.

Projekt realizowany był od stycznia 2012 roku w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013, Priorytet V Środowisko, Działanie 5.5 Dziedzictwo przyrodnicze.

Całkowita wartość projektu to 8 850 tys. zł, z czego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego pozyskano kwotę ponad 7 500 tys. zł. Pozostała część dofinansowania pochodziła ze środków Miasta Mikołowa.

Przecięcia wstęgi dokonali: prof. Mieczysław Chorąźy, Stanisław Piechula,

Gabriel Tobor, Henryk Jaroszek, Wojciech Tkacz i Paweł Kojs.

Celem projektu była ochrona bioróżnorodności i zachowania istniejącego dziedzictwa przyrodniczego Śląska, poprzez przywrócenie i utrzymanie właściwego stanu siedlisk przyrodniczych na terenie Śląskiego Ogrodu Botanicznego, oraz zaprojektowanie i budowa Ośrodka Edukacji Ekologicznej Dzieci. Ośrodek ten z wielkim powodzeniem funkcjonuje już od września 2014 roku, gdzie dzieci w wieku przedszkolnym oraz z klas 1-3 biorą udział w różnorodnych warsztatach edukacyjnych zarówno stacjonarnych, jak i terenowych. Trzy edukatorki z Ośrodka w tym roku otrzymały prestiżowe nagrody Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach – Zielone Czeki.

Poza wybudowaniem Ośrodka w ramach niniejszego projektu zagospodarowano również kolejne fragmenty Śląskiego Ogrodu Botanicznego, poprzez budowę ekspozycji kolekcji roślin ścieżek edukacyjnych i infrastruktury towarzyszącej. Powstały m.in. takie kolekcje tematyczne, jak: ogród kwiatowy, refugia, ogród tarasowy, ogród traw ozdobnych, ogród roślin wodnych, łąka kwietna, murawa kserotermiczna. Kolekcjom roślinnym towarzyszą elementy infrastruktury: drewniane altany, platformy widokowe nad kamieniołomem, ścieżki – kładka drewniana, oczko wodne ze strumieniem, schody terenowe i in.

W uroczystości wzięło udział wielu znakomitych gości: samorządowcy, przedstawiciele świata nauki i edukacji, przedstawiciele licznych urzędów i instytucji współpracujących ze Śląskim Ogrodem Botanicznym, a także przyjaciele z innych ogrodów, parków i arboretów.

Zapraszamy do zwiedzania nowo udostępnionej części w soboty i niedziele w godzinach 11-17 począwszy od 1 sierpnia.

Adres: ul. 15 Grudnia (wejście obok Ośrodka Edukacji Ekologicznej Dzieci/Przedszkola nr 10).

Fotorelacja na

Fotorelacja część I na To Tylko Mikołów

Fotorelacja cześć II na To Tylko Mikołów

Materiał Trybuny Górniczej na nettg.pl

Relacja TVS

Materiał TVP Katowice

W dniach 22-23 lipca gościliśmy delegację z Polskiej Akademii Nauk Ogrodu Botanicznego – Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej z Powsina:  prof. dr hab. Monikę Rakoczy-Trojanowską, prof. dr. hab. Jerzego Puchalskiego oraz inż. Zdzisława Bujalskiego.

Odbyło się zebranie sprawozdawcze zamiejscowej Pracowni Struktury Roślin PAN Ogrodu Botanicznego – CZRB, podczas którego referaty ze swoich efektów naukowych zaprezentowali dr Joanna Jura-Morawiec oraz dr Paweł Kojs, zaś doktorantka mgr Katarzyna Galej przedstawiła kolejny etap badań dotyczących zmienności genetycznej rzadkich gatunków z rodzaju Primula.

od lewej stoją: Paweł Kojs, prof. Jerzy Puchalski, prof. Monika Rakoczy-Trojanowska,

Joanna Jura-Morawiec, Zdzisław Bujalski, Katarzyna Galej, prof. Wiesław Włoch.

W Śląskim Banku Nasion

Prof. dr hab. Monika Rakoczy-Trojanowska – zastępca dyrektora PAN Ogrodu Botanicznego – CZRB ds. naukowych, która na to stanowisko została powołana kilka tygodni temu, przedstawiła zebranym swój dorobek naukowy i doceniając dotychczasowe dokonania naukowców, zachęciła do dalszej efektywnej pracy.

W Pracowni Struktury Roślin

Zwiedzanie Centrum Edukacji Przyrodniczej i Ekologicznej ŚOB

Co roku na pogotowie trafiają kolejni poparzeni. To za sprawą kontaktu z rośliną o nazwie barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi).Przypomina ona całkiem niewinny barszcz zwyczajny. Tymczasem barszcz Sosnowskiego to niebezpieczna roślina, którą w dodatku trudno zwalczyć.

Baldachy kwiatowe i ozdobne, duże liście sprawiają, że roślina ta jest bardzo okazała i budzi nasze zainteresowanie oraz podziw. Mylona jest z wieloma roślinami o dużych liściach. Wymienia się m.in.: barszcz zwyczajny, dojrzały kwiatostan kopru, łopian, pasternak zwyczajny, arcydzięgiel litwor czy dzięgiel leśny. Zdecydowanie jednak wyróżnia się wielkością. Dorasta nawet do 4 m wys.

fot. barszcz-sosnowskiego.pl

Dlaczego kontakt z barszczem jest niebezpieczny?

Roślina posiada w swoim soku bardzo toksyczne substancje, które mogą powodować poważne obrażenia:

• poparzenia skórne,
• uszkodzenia dróg oddechowych,
• obrażenia oczu.
• wstrząs anafilaktyczny.

Dolegliwości po kontakcie skóry z sokiem barszczu pojawiają się w ciągu od 30 minut do dwóch godzin po zdarzeniu. Nasilenie objawów następuje pod wpływem wilgotności (deszcz, spocona skóra) i nasłonecznienia.

UWAGA!

Do poparzenia dochodzi również pomimo braku bezpośredniego kontaktu z rośliną. W czasie upałów toksyczne związki mogą wydostawać się w postaci lotnej i dlatego ona jest taka niebezpieczna!

Dlaczego zwalczanie barszczu Sosnowskiego jest trudne? 

Roślina bardzo szybko się rozrasta – jeden osobnik wydaje od 30 do 70 tys. nasion!!! W dodatku jest to roślina niewymagająca i może rosnąć praktycznie w każdych warunkach. Jej korzenie sięgają do 2 m.

Co robić? 

Jeżeli zauważymy barszcz Sosnowskiego na poboczach, w lasach, na polach, czyli w miejscach, które nie należą do osoby prywatnej, należy jak najszybciej powiadomić:

-        Straż Miejską

-        Urząd Gminy

-        Zakład Usług Komunalnych

-        Wydział Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej

-        www.barszcz.edu.pl

Zwalczanie

Jeśli decydujemy się  na samodzielne usunięcie barszczu, należy zachować szczególną ostrożność. Odzież ochronna to podstawa przy tego typu działaniach. Nie należy zapominać o ochronie oczu i dróg oddechowych.

Jak to zrobić?

ww.barszcz.edu.pl/course/view.php?id=21

Aby uzyskać pełny sukces w zwalczaniu barszczu na danym terenie, kompleksowe działania eliminujące tę roślinę muszą być realizowanie corocznie nieprzerwanie przez 5 lat, ponieważ nasiona barszczu zalegają w glebie i zachowują zdolność kiełkowania do 5 lat. 

W praktyce stosuje się dwa sposoby zwalczania barszczu:

• chemiczny poprzez stosowanie herbicydów – na terenach nieobjętych ochroną. Poleca się mieszankę preparatu Basta z Chwastoxem extra oraz Round-up. Pomijając negatywne skutki środowiskowe nadmiernego i niewłaściwego zastosowania herbicydów, mimo szerokiej gamy środków chemicznych ich użycie nie jest całkowicie skuteczne.

•  mechaniczny poprzez koszenie, wykopywanie korzeni, ucinanie na głębokości 10 cm korzenia – na obszarach chronionych, jak parki narodowe, strefy ochronne, brzegi cieków wodnych itp.

Więcej na tematy związane z barszczem Sosnowskiego można przeczytać na następujących stronach:

www.barszcz.edu.pl

www.barszczsosnowskiego.ur.krakow.pl

www.nfosigw.gov.pl/o-nfosigw/aktualnosci/art,687,dlaczego-barszcz-sosnowskiego-parzy.html

palacyproblem.pl/

www.facebook.com/pages/BARSZCZ-SOSNOWSKIEGO-i-BARSZCZ-OLBRZYMI-W-POLSCE/367697116625519

Zachęcamy również do obejrzenia filmu zrealizowanego w ramach projektu  „Środowisko bez barszczu Sosnowskiego (Heracleum Sosnowskyi Manden.)”, dofinansowanego z funduszy EOG 2009-2014.

www.barszczsosnowskiego.ur.krakow.pl/aktualnosci_barszcz_sosnowskiego.html/3527

Zachęcamy również do obejrzenia materiału emitowanego w TVP Kraków.

www.krakow.tvp.pl/20651235/barszcz-sosnowskiego-sieje-groze

oprac.

Marta Malotta

Pracownia Kolekcji Naukowych, Zachowawczych i Ozdobnych

Joanna Dziwoki

Pracownia Edukacji Przyrodniczej i Ekologicznej

Wzdłuż głównej alejki Centrum Edukacji Przyrodniczej i Ekologicznej ŚOB rozmieszczone zostały tablice z ciekawostkami na temat pszczół oraz literami, w żółtych sześciokątach, które utworzą hasło końcowe. Aby wziąć udział w zabawie należy ułożyć hasło, a odpowiedź wrzucić do urny, znajdującej się na dziedzińcu. Karty odpowiedzi i materiały do pisania znajdują się przy urnie.

Losowanie nagród odbędzie się 8 sierpnia 2015 roku o godzinie 15.00 na dziedzińcu, podczas obchodów Dnia Pszczoły. Warunkiem otrzymania nagrody jest obecność uczestnika podczas losowania. Nagrody w konkursie finansuje Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

UWAGA: Konkurs skierowany jest do osób niepełnoletnich. Każdy z uczestników może wrzucić do urny wyłącznie jedną kartę odpowiedzi. Regulamin konkursu dostępny TUTAJ.

Zapraszamy do wspólnej zabawy!